Wędrując  szlakami i ścieżkami zobaczymy kwitnące wśród lasów gradowych i łęgowych leszczyny. Zwiastują one nadejście przedwiośnia. Na Pogórzu Bieszczadzkim przyroda powoli budzi się do życia. Trwają przyloty ptaków: żurawia, skowronka, pliszki siwej, śpiewaka, paszkota, szpaka i zięby. Za miesiąc powinniśmy się spodziewać przylotu czapli siwej, bociana białego, pliszki siwej, czajki oraz słonki.

Nim korony drzew pokryją się liśćmi i kwiatami, swoja szansę na rozwój mają geofity, czyli rośliny wieloletnie które wzrastają z przechowywanych w ziemi bulw, kłączy, cebulek lub korzeni.
Rośliny te, wchodząc w skład runa stanowią barwne kobierce w bieszczadzkich buczynach, łęgach, olsach i grądach. Jako pierwsze pojawiają się przebiśniegi. Spotkamy je w obrębie gradów i łęgów.

Zjawiskową roliną jest śnieżyca wiosenna, w Bieszczadach występuje jej karpacka odmiana, gdzie z jednej łodygi wyrastają dwa kwiaty. Ozdobą bieszczadzkich dolin i miejscem magicznym jest rezerwat "Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku" gdzie na obszarze prawie pięciu hektarów chroni się areał roślin łąkowych z dużym udziałem roślin chronionych.
Niesamowite wrażenie podczas wędrówek o tej porze roku sprawia widok czarki szkarłatnej w runie leśnym. Ten chroniony grzyb jest jednym z najbarwniejszych symptomów bieszczadzkiego przedwiośnia.

Piotr Kutiak
www.przewodnik-bieszczady.pl

złoć wiosenna

cebulica dwulistna

Po srogiej bieszczadzkiej zimie nasz wzrok spragniony barw, chłonie majestat budzącej się przyrody. Jednymi z pierwszych objawów wiosny są kwitnące geofity. Wchodzą one w skład runa, wyraźnie kontrastując z otoczeniem. Podczas wędrówki po ścieżkach dydaktycznych i szlakach zobaczymy wiele gatunków, świadczących o bioróżnorodności bieszczadzkich łąk, torfowisk, łęgów, gradów i buczyn.

Wędrując po pogórzu i w krainie dolin wśród łąk spotkamy kwitnącą: rzeżuchę łąkową, kosmatkę polną, stokrotkę pospolitą oraz turzycę wczesną i prosową. Miejsca podmokłe np. bagna, młaki i torfowiska przystrojone są kwitnącymi gatunkami turzyc: zaostrzoną, sztywną, prosową i dwupienną.

Do szczególnie urodziwych należą złote kobierce knieci błotnej zwanej również kaczeńcem. W lasach błękitną barwą odcina się fiołek wonny, przylaszczka pospolita oraz cebulica dwulistna.

Cebulica dwulistna

Fiołek wonny

Zawilec żółty

Zawilec gajowy

Kopytnik pospolity

Niepozorne niebieskie kwiaty posiada również bluszczyk kurdybanek, który jest zapylany przez poszukujące nektaru błonkówki i motyle. Pojawiają się liście na krzewach bzu czarnego. Kwitną wierzby, brzozy i klon polny. Przekwita leszczyna.
Na dnie lasów bielą wyróżniają się łany zawilca gajowego, szczawika zajęczego, zdrojówki rutewkowatej i kokoryczy pustej. Zawilec gajowy porasta całe połacie runa tworząc w obrębie grądów swoiste zielone dywany. Jego kwiaty podążając za promieniami słonecznymi obracają się na cienkich łodygach. Zawsze zwrócone są w stronę słońca. Podczas dni pochmurnych i deszczowych zamykają i tulą swe płatki, chroniąc cenny pyłek. Zjawisko to nazywane jest snem kwiatów.
Żółte plamy na tle soczystej zieleni liści tworzą kwiaty zawilca żółtego, złoci wiosennej, ziarnopłonu wiosennego oraz pierwiosnki lekarskiej. Pierwiosnka lekarska, spotykana w łęgach jest popularnym dodatkiem do sałatek i zup w Rosji i Wielkiej Brytanii. W Polsce podlega ochronie częściowej i ma swe zastosowanie w medycynie.

Knieć błotna

Na obrzeżach rowów i koryt potoków spotykamy kwitnące lepiężniki: biały i różowy. Rośliny te posiadają największe liście spośród krajowej dzikiej flory. Ukryte niepozorne kwiaty o brązowej barwie ukrywa wśród nerkowatych liści kopytnik pospolity, którego nazwa pochodzi od końskiego kopyta.
Fioletową barwą w runie odznacza się kokorycz pełna, roślina żywicielska gąsienicy jednego z najpiękniejszych bieszczadzkich motyli - niepylaka mnemozyny Fioletowe kwiaty posiada również żywiec gruczołowaty, klejnot wśród dna lasów piętra regla dolnego, roślina typowa dla buczyny karpackiej. Formą bezzieleniową charakteryzuje się łuskiewnik różowy pasożytujący na korzeniach buka, olszy, dębu, wiązu lub leszczyny. Co ciekawe, kwiaty tej rośliny wyrastają po dziesięciu latach podziemnej wegetacji.

lepiężnik biały

lepiężnik rózowy

żywiec gruczołowaty

Barwy dna lasów w porze wiosennej zachęcają zwiedzających do zbierania kwiatów i tworzenia bukietów, co niekoniecznie zasługuje na pochwałę. Wiele spośród wymienionych wyżej roślin posiada status chronionych (kopytnik, przylaszczka, cebulica, śnieżyca i śnieżyczka). Warto wiedzieć, że większość geofitów jest trująca, a po zerwaniu szybko więdną.
Uważny obserwator z pewnością wśród roślin dostrzeże owady poszukujące pyłku. Szczególną aktywność w poszukiwaniu tego pokarmu wykazują pszczoły, trzmiel ziemny i kamiennik oraz listkowiec cytrynek. Ten ostatni jest motylem o charakterystycznej żółtej barwie skrzydeł. Pojawia się już w marcu na skrajach lasów i na polanach leśnych. Jest pierwszym bieszczadzkim motylem spotykanym wiosną. Na dnie runa poszukujące pokarmu mrówki roznoszą nasiona zawilca, łuskiewnika, złoci i kokoryczy.
Pora wiosenna z pewnością jest rajem dla amatorów fotografii poszukujących wyzwań wśród bogactwa form i barw symptomów wiosny. Atutem Bieszczadów jest z pewnością ich naturalność i bogactwo gatunków roślin i zwierząt. Opóźniona wegetacja na terenach wyżej położonych pozwala na wykonanie zdjęć gatunków roślin, które już przekwitają na pogórzu.

Piotr Kutiak
www.przewodnik-bieszczady.pl

Podbiał pospolity

Szczawik zajęczy

Złoć wiosenna